TERAPEUTA CIEŃ/ ASYSTENT NAUCZYCIELA- POMOCNIK CZY WYRĘCZYCIEL?

     Dla ucznia z autyzmem może on pełnić ważną rolę. Jednak warto zwrócić uwagę, że nie każdy uczeń z autyzmem wymaga takiej asystentury. Zależy to od poziomu jego funkcjonowania i wyników wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania dokonanej na terenie szkoły przez zespół tworzący IPET.

Nauczyciel-cień wspomaga integrację ucznia ze środowiskiem osób pełnosprawnych. Uczy rówieśników prawidłowych zachowań ułatwiających wchodzenie w wielopłaszczyznowe interakcje, utrwala i generalizuje umiejętności zdobyte w szkole i domu.

Należy zaznaczyć, iż proces włączania osób autystycznych w grupę rówieśniczą jest bardzo powolny i zależy od wielu czynników. Wszystkie kroki muszą być przemyślane i z góry zaplanowane. Szansą na efektywny rozwój osoby niepełnosprawnej jest zintegrowanie oddziaływań terapeutyczno–edukacyjnych wszystkich środowisk, w których ona przebywa. Do określenia „terapeuta-cień” synonimami mogą być określenia: nauczyciel-cień, asystent-cień, osobisty terapeuta dziecka. Bez względu na nazwę wszyscy oni pełnią jedną funkcję – są „adwokatami” uczniów, którzy z uwagi na swoje zaburzenie nie są w stanie w czytelny i jasny sposób zakomunikować swoich potrzeb i myśli.

Ich pracy przyświeca ten sam cel, wyposażenie ucznia z niepełnosprawnością w takie umiejętności, które pozwolą na zdobycie jak największej samodzielności.

Tylko podejście holistyczne osób pracujących z dzieckiem autystycznym może przynieść oczekiwane rezultaty i zniwelować ewentualne szkody płynące z niejednolitego oddziaływania na dziecko.

Zadnia terapeuty-cienia/nauczyciela-cienia/asystenta-cienia przebywającego z dzieckiem autystycznym w klasie można rozdzielić na kilka płaszczyzn.

• Pierwsza z nich to praca z nauczycielami i rodzicami oraz praca z dzieckiem, nie zapominając o kontekście relacji z klasą. Warunkiem efektywnej pracy jest określenie na początku zasad współpracy między asystentem, a nauczycielem prowadzącym, ewentualnie nauczycielem wspomagającym.
• Drugą płaszczyzną działania terapeuty-cienia jest praca z dzieckiem autystycznym w klasie. Praca asystenta-cienia z dzieckiem ma na celu niwelowanie deficytów jakie łączą się z tym zaburzeniem, a określone są w kryterium diagnostycznym DSM IV:

1. jakościowe zaburzenia interakcji społecznych,

2. jakościowe zaburzenia w komunikowaniu się,

3. ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności.

Wszystkie zadania terapeuty w dużej mierze zależą do tego,  na jakim poziomie funkcjonowania jest dziecko, z czym sobie radzi, a z czym ma problemy.

Terapeuta –cień poprzez ćwiczenia wykonywane w domu z dzieckiem kształtuje nowe umiejętności, które następnie powtarza, utrwala w szkole.

Jednocześnie obserwując dziecko w środowisku szkolnym jest w stanie określić jego deficyty w dostosowaniu się do danego otoczenia.

Takiej możliwości nie ma prowadząc terapię jedynie w warunkach domowych.

Jednocześnie nie istnieje taka możliwość, aby nauczyciele w szkole pracowali z dzieckiem autystycznym w taki sposób jak nauczyciel -cień, chociażby ze względu na brak czasu i konieczność pracy z dużą grupą dzieci wymagającą równie indywidualnego podejścia.

Warto, aby osoba, która chce być nauczycielem-cieniem posiadała:

1. wykształcenie obejmujące wiedzę w zakresie oligofrenopedagogiki,

2. szczegółową wiedzę na temat danego zaburzenia i rozumienie inności zachowań uczniów z autyzmem,

3. znajomość metod terapii, edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

4. szeroko rozumiane umiejętności komunikacyjne i zdolności empatyczne 

5. znajomość hierarchii potrzeb dziecka i umiejętności prakseologiczne (umiejętność osiągania założonych celów).

Brak terapii w polskim systemie edukacji powoduje, że wyłączamy z życia społecznego ogromną grupę rodzin z dziećmi z autyzmem i marnotrawimy szanse na przygotowanie ich do niezależności.

Nauczyciel terapeuta specjalista terapii dzieci i młodzieży z autyzmem i z ZA

będzie prowadził zajęcia dydaktyczno- wychowawcze, terapeutyczne i opiekuńcze z dziećmi i młodzieżą z tym rodzajem niepełnosprawności w: przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach, liceach, szkołach przysposabiających do pracy, szkołach zawodowych, ośrodkach szkolno-wychowawczych; przygotowuje uczniów z autyzmem i zespołem Aspergera do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Zadania zawodowe zostały opisane we wniosku o utworzenie zawodu nauczyciela terapeuty.(szukam tego wniosku)

Realizację tych założeń umożliwia także Karta Nauczyciela, w której Art 71b

w punkcie 2 mówi: w zależności od rodzaju niepełnosprawności (...) organizuje się kształcenie i wychowanie, które stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym dla nich zakresie, usprawnianie zaburzonych funkcji, rewalidację i resocjalizację oraz zapewnia specjalistyczną pomoc i opiekę.

Z kolei asystent nauczyciela dziecka z autyzmem i z ZA ma wspierać integrację dzieci z tym rodzajem niepełnosprawności, zapewniać pomoc psychologiczno-pedagogiczną uczniom wymagającym szczególnego wsparcia ze względu na problemy wynikające z zaburzenia rozwoju, w celu zniwelowania zachowań niepożądane i nabywania zachowań adaptacyjnych.

Pełni rolę terapeuty cienia. Zadania zawodowe asystenta nauczyciela dziecka z autyzmem i z ZA zostały opisane we wniosku o utworzenie zawodu nauczyciela

terapeuty .

Iloraz inteligencji naszych dzieci mieści się w normie, najczęściej ponadprzeciętnej i wysokiej, co powoduje, że system wsparcia jest dla nich nieadekwatny.

Nie potrzebują bowiem form pracy charakterystycznych dla rewalidacji tj. zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, dydaktyczno- wyrównawczych.

Potrzebują oddziaływań terapeutycznych w zakresie:

zaburzeń komunikacji (brak opóźnienia rozwoju mowy, ale widoczne ograniczenia

w zakresie zdolności do inicjowania i/lub podtrzymywania rozmowy/dialogu, nieporozumienia w kontakcie interpersonalnym, perfekcjonizm wypowiedzi, zaburzenia prozodii, nadmierne konkretne rozumienie języka),

zaburzeń rozwoju społecznego (zachowania oporowe, trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji rówieśniczych, nieprzestrzeganie reguł społecznych, często wtórnie, na skutek niezrozumienia w grupie rówieśniczej i braku adekwatnego wsparcia pojawiają się agresja, depresja, zaburzenia lękowe o charakterze fobii itp., niekontrolowane, specyficzne zachowania, ruchy),

stereotypowych zachowań i specyficznych zainteresowań (m.in. przywiązanie

do rutyny, wymaganie niezmienności, fiksacje).

     W terapii uczniów z ZA chodzi głównie o uczenie zachowań społecznie akceptowanych, poprzez pracę nad umiejętnościami komunikacji i społecznymi, co może się odbywać wyłącznie poprzez intensywną pracę terapeutyczną na zasadzie "cieniowania" dziecka.

Terapia cienia polega na stworzeniu indywidualnego systemu motywacyjnego oraz stosowaniu podpowiedzi manualnych i werbalnych, aby dziecko miało możliwość uczenia się umiejętności społecznych i komunikacyjnych oraz stopniowo prowadzi do nabywania niezależności w codziennym funkcjonowaniu.

Polecam:

http://jestemza.weebly.com/uploads/3/1/5/0/31502101/list_do_ministerstwa-kluzik-kwiecien.pdf


 http://www.wszystkojasne.waw.pl/