PLAN PORANKA-PRZYKŁAD SEKWENCJI (plany aktywności)

UBIERANIE KURTKI ( STRZAŁKA W DRUGĄ STRONĘ)

PYTANIA I ODPOWIEDZI.

Dziecko bardzo mało używa lewej ręki, tak jakby o niej zapominało: przy stole, przy zabawach manualnych, przy ubieraniu, itp..... Ciągle przypominanie i angażowanie lewej reki nie daje rezultatu. Może w swojej terapii miałyście podobny przypadek? 

Dobra obserwacja, dokładnie tak samo miałam w swojej terapii bardzo podobne spostrzeżenia. Pytałam fizjoterapeutki, jednak ona nie potrafiła mi odpowiedzieć. Teraz z upływem czasu wiem , że:

taki sposób funkcjonowania wynika z odmiennego funkcjonowania mózgu ( typowego dla dzieci ze spectrum), a co się z tym wiąże?

• wiąże się  to z obniżonym napięciem i zaburzeniami sensorycznymi, (zwykle jedna strona ciała jest silniejsza a druga słabsza)

• skrzywieniem kręgosłupa ( skolioza),

• problemy z przekraczaniem linii środka,

• słabą współpracą między półkulami,

• niezintegrowanymi ATOS I STOS

wszystko to przekłada się na słabą jakościowo współpracę rąk. Zwykle ta mniej aktywna ręka jest używana sporadycznie, z reguły to wisi (jakby była niepotrzebna, czy wręcz zbędna). Podczas różnych czynności.

Ma to swoje odzwierciedlenie w samoobsłudze, w ubieraniu, w jedzeniu czynnościach manipulacyjnych, w zabawie, w jedzeniu sztućcami, w pisaniu .... itp.

sposób warty wypróbowania: piktogram, gdzie ludek używa 2 rąk-kierujcie przekaz wizualny , słowny nie przyniesie rezultatu.

zabawy angażujące obie ręce (klocki, wycinanie nożyczkami, otwieranie słoików, zabawa w mycie naczyń,w ogóle wszelakie  zabawy w kuchni, obustronne rysowanie, wzmacnianie centrum (pisałam już o tym wcześniej).

ZAPEWNIJ SWOJEMU DZIECKU LEPSZY START.(1)

CO NIECO O ROZWOJU RÓŻNYCH INTELIGENCJI.


WZROKOWA I PRZESTRZENNA- uczenie się poprzez widzenie, świadomość kształtów i

przestrzeni,

JĘZYKOWA-używanie języka, żeby się uczyć, żeby mówić, czytać , pisać

MOTORYCZNA -uczenie się poprzez ciało, rozwijanie umiejętności fizycznych, świadomość

 swojego ciała

NAUKOWA- zdobywanie wiedzy o świecie, ciekawość, by dowiedzieć się więcej,


MATEMATYCZNA rozumienie liczb, umiejętność logicznego myślenia,
MUZYCZNA- uczenie się poprzez słuchanie, świadomość dźwięków

OSOBISTA - świadomość własnej osoby, własnych myśli, uczuć i potrzeb,
SPOŁECZNA świadomość innych, dobre relacje z innymi

FILOZOFICZNA-myślenie i zadawanie pytań dotyczących sensu życia,

Rozwiązywanie problemów ( Skills Solving Problem), szukanie rozwiązań dla swoich trudnych sytuacji i elastyczność myślenia jest także szalenie ważne.

O rozwijaniu inteligencji językowej (wkrótce).




LITERATURA:

Lepszy Start .Robert Fisher (dr.pedagogiki, dyrektor Badań nad Nauczaniem Myślenia -Center for research in Teaching Thinking).

Mutyzm Wybiórczy a ASD .( w ICD 11 będą już razem)

„Jednym z największych problemów diagnostycznych jest to, że często nie przeprowadza się dalszej diagnozy mutyzmu wybiórczego, gdyż zakłada się, że zaburzenia wynikające ze spektrum (autyzmu) wyjaśniają wszystkie objawy występujące u pacjenta”. 

To zdanie z broszury SMIRA opisującej stanowisko tej organizacji w sprawie współwystępowania obydwu zaburzeń poparte stosowną rekomendacją profesora Michaela Ruttera z Instytutu Psychiatrii Kings College, London oddaje w pełni rzeczywistość przed jaką stają pacjenci i ich rodzice.
Często bowiem zdarza się, że diagnozowanie MW u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu budzi wątpliwości diagnostyczne, w wyniku czego dzieci te nie otrzymują właściwego wsparcia. Wątpliwości te wynikają z wykluczenia, które znajduje się w klasyfikacji ICD-10, a które wg wielu psychiatrów nie jest zasadne. 

ZMIANY W NOZOLOGII PSYCHIATRYCZNEJ: Klasyfikacja DSM-V (obowiązująca od dwóch lat m.in. w USA i Wielkiej Brytanii) dopuszcza współwystępowanie obydwu zaburzeń. Wg nieoficjalnych informacji również w przygotowywanej wersji klasyfikacji ICD-11, która ma wejść w życie w przyszłym roku zniknie wykluczenie, a zatem już bez żadnych formalnych przeszkód będzie można postawić diagnozę MW u dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
Poniżej stanowisko SMIRA w tej sprawie. 

Wskazówki dotyczące diagnozy mutyzmu wybiórczego. 

Jedynym z często zadawanych pytań w procesie diagnozy jest to, czy mutyzm wybiórczy można zdiagnozować w momencie współwystępowania innego zaburzenia, np. zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD).

W ramach działalności SMIRA wielokrotnie spotkać można diagnozy mutyzmu wybiórczego  współwytępującego z innymi zaburzeniami, szczególnie tymi ze spektrum autyzmu. Bardzo często, przed pogłębieniem diagnostyki pod kątem ASD pacjent początkowo otrzymuje diagnozę mutyzmu wybiórczego. Zdarza się również, że mutyzm wybiórczy jest diagnozowany po potwierdzeniu występowania ASD. 

Jedynym z największych problemów diagnostycznych jest to, że często nie przeprowadza się dalszej diagnozy mutyzmu wybiórczego, gdyż zakłada się, że zaburzenia wynikające ze spektrum wyjaśniają wszystkie objawy występujące u pacjenta.

Stanowisko SMIRA w sprawie diagnozy mutyzmu wybiórczego:

a) jeżeli istnieje podejrzenie, że pacjent może spełniać kryteria mutyzmu wybiórczego specjaliści powinni przeprowadzać diagnozę również pod kątem tego zaburzenia
Aktualne i rekomendowane kryteria diagnostyczne znajdują się klasyfikacji DSM 5: gdzie mutyzm wybiórczy zaliczany jest do grupy zaburzeń lękowych.

b) diagności powinni niezależnie przeprowadzać diagnozę mutyzmu wybiórczego, nawet jeżeli pacjent ma już zdiagnozowane inne zaburzenie.

 Wg SMIRA wyłączenie MW z diagnozy zaburzeń już występujących działa na "niekorzyść" zarówno diagnozującego, jak i pacjenta. Oczywistym jest, że osoba z tego typu zaburzeniem również cierpieć mutyzm wybiórczy.

(więcej informacji znaleźć można w "Tackling selective mum" (Smith and Sluckin, 2015)
Alice Sluckin i Benita Rae Smith

KOMPETENCJE SZCZĘŚLIWEGO CZŁOWIEKA. Czego powinny nauczyć się dzieci zanim dorosną.

 

 Samoświadomość, zrozumienie siebie.

Rozumienie świata.

Zarządzanie sobą.

Budowanie relacji.

Przedsiębiorczość.

---

Trudno przewidzieć, jaką postać przybierze świat, jakie wyzwania przed nami postawi, jakie zaoferuje szanse. Zmienia się niezwykle dynamicznie. Mimo wszystko można wyróżnić umiejętności, które są przydatne niezależnie od chwilowych zawirowań. W tym krótkim tekście wyróżniam pięć podstawowych kompetencji, które w moim przekonaniu powinny stać się fundamentem formułowania celów edukacyjnych.

Samoświadomość, zrozumienie siebie.

Za podstawową, kluczową kompetencję uznaję świadomość siebie. Adekwatne rozpoznanie własnej psychiki, dobry kontakt z emocjami i ciałem, trafne oszacowanie zasobów, jakimi dysponujemy (intelektualnych, emocjonalnych, społecznych, fizycznych), talentów, predyspozycji, mocnych stron jest bezcennym kapitałem pozwalającym zaprojektować sobie miejsce w świecie, niezależnie od zmieniających się trendów. Orientacja na poznawanie siebie to nie tylko bezinteresowna, abstrakcyjna refleksja. Ma mocny wymiar praktyczny – jest najskuteczniejszą drogą do doskonałości w wybranej samodzielnie sferze, ścieżką do mistrzostwa dającego spełnienie i zapewniającego środki do życia.

Rozwijanie samoświadomości nie jest jednak możliwe w szkole zuniformizowanej, uczącej wszystkich tego samego, w ten sam sposób, prowadzącej w jednym kierunku. Potrzebujemy szkoły umożliwiającej uczniom autentyczne doświadczanie siebie, sprawdzanie .potencjału, dającej czas na swobodną eksplorację ich osobowości, poznanie i zrozumienie emocji, reakcji, postaw. Przyzwalającej dzieciom na wytyczenie własnej ścieżki rozwojowej.

Potrzebujemy szkoły zachęcającej do zadawania istotnych pytań: kim jestem, skąd przychodzę, dokąd zmierzam? Dlaczego myślę, jak myślę, czuję, jak czuję, działam, tak jak działam? Jakie są moje potrzeby, marzenia, aspiracje? Jaki jest sens tego, co robię? Dla kogo to robię? Czego naprawdę chcę w życiu?  W jaki sposób może to pomóc innym ludziom? Oczywiście trudno precyzyjnie odpowiedzieć na nie w tak młodym wieku, ale samo ich postawienie, zainicjowanie refleksji jest już niezwykle ważne.

Rozumienie świata.

Niezwykle ważną kompetencją jest rozumienie otaczającej rzeczywistości, zarówno jej stałych składowych (zjawisk fizycznych i kulturowych), jak i wciąż zmieniających się tendencji, procesów, prądów. Do tego potrzebna jest oczywiście podstawowa wiedza, ale istotniejsza wydaje się umiejętność radzenia sobie z informacyjnym szumem, a przede wszystkim zdolność przetwarzania faktów, analizy i syntezy, interpretowania ich i przekładania wniosków na codzienność.

Rozwijanie tej kompetencji nie jest możliwe w szkole traktującej uczniów jak puste naczynia do napełniania wiedzą. Nie jest możliwe w procesie nauczania rozumianego jako transmisja faktów z głowy nauczyciela do zeszytów uczniów. Większość informacji przekazywanych w ten sposób jest bardzo szybko zapominana.

Potrzebujemy szkoły dającej uczniom możliwość jak najpełniejszego doświadczania i przeżywania rzeczywistości. Stawiającej na aktywność poznawczą, którą uczeń uznaje za sensowną, użyteczną w zmaganiu się z jego własnymi trudnościami, dającą perspektywę na odniesienie sukcesu, zaspokajającą potrzebę rozumienia świata i działania na jego rzecz. Konieczne jest także przeorientowanie roli nauczyciela, który powinien pełnić funkcję nie pasa transmisyjnego, lecz facylitatora – organizatora i koordynatora procesu uczenia się.

Zarządzanie sobą czyli SAMoDZIELNOŚĆ.

Bardzo istotną kompetencją jest zdolność do zarządzania samym sobą: samodzielnego decydowania o własnym życiu, autonomicznego kierowania własnym rozwojem, dokonywania świadomych wyborów i do ponoszenia za nie odpowiedzialności. Kluczowa dla tej kompetencji jest samosterowność, oparta na motywacji wewnętrznej, powodującej że działamy nie pod wpływem zewnętrznych nakazów i dyrektyw, ale z poczucia istotności podejmowania określonych działań, przekonania, że rzeczywiście służą naszemu rozwojowi czy dobru publicznemu.

Wzmacnianie tej kompetencji nie jest jednak możliwe w szkole zbudowanej na modelu hierarchicznym, autorytarnym, dyrektywnym, postrzegającej ucznia jako wykonawcę poleceń. Potrzebujemy szkoły traktującej młodego człowieka jak lidera własnego rozwoju, dającej mu przestrzeń do podejmowania decyzji, dotyczących jego samego i wspólnoty, której jest częścią.

Szkoły, która nie bazuje na karach i nagrodach (ocenach, pochwałach i naganach), lecz odwołuje się do naturalnej potrzeby człowieka – potrzeby samodzielnego kierowania własnym życiem, realizowania siebie i robienia czegoś istotnego dla innych.

Podejmowania decyzji nie można bowiem nauczyć się inaczej, jak tylko podejmując decyzje.

Budowanie relacji.

Kolejna kluczowa umiejętność związana jest z kompetencjami interpersonalnymi. Dotyczy przede wszystkim zdolności budowania zdrowych, partnerskich relacji, opartych na wzajemnym szacunku i zaufaniu, na poczuciu solidarności, otwartości na odmienność i różnorodność. Podstawą tej kompetencji jest inteligencja emocjonalna, a jej trzonem empatia – umiejętność odczytywania emocji innych ludzi, wczuwania się w ich perspektywę. Inteligencja emocjonalna umożliwia efektywne komunikowanie się, asertywne wyrażanie siebie w kontakcie z innymi, ułatwia pracę w zespole, usprawnia współpracę w różnych sferach, pozwala na uważne słuchanie i reagowanie na potrzeby innych ludzi bez lekceważenia własnych.

Rozwijanie tych kompetencji nie jest jednak możliwe w szkole, w której do autentycznych interakcji dochodzi jedynie na przerwie. Potrzebujemy szkoły dającej przestrzeń do budowania szczerych i partnerskich relacji, pozwalającej na rzeczywiste doświadczanie kontaktu z drugim człowiekiem. Szkoły, w której nauczyciele i uczniowie lubią i szanują się wzajemnie. Szkoły, w której obie grupy współpracują ze sobą, wspierają, wymieniają się wiedzą i doświadczeniami, dyskutują i konstruktywnie spierają się, wspólnie rozwiązują konflikty, wchodząc w podmiotowe interakcje, służące obopólnemu rozwojowi.

Przedsiębiorczość.

Ostatnią z kompetencji, na które zwracam uwagę to tzw. przedsiębiorczość, zdolność do podejmowania nowatorskich działań i pomyślnej ich finalizacji. Ludzi przedsiębiorczych charakteryzuje elastyczność, kreatywność, umiejętność rozwiązywania problemów, szybkiego nabywania nowych umiejętności, przekwalifikowywania się, crossowania wiedzy, spojrzenia na rzeczywistość z różnych perspektyw, niestandardowego myślenia. To także odwaga wychodzenia poza schemat, gotowość do popełniania błędów (i uczenia się na nich), zdolność do podejmowania ryzyka.

Rozwijanie tej kompetencji nie jest jednak możliwe w szkole uczącej pod testy, preferującej standardowe, schematyczne rozwiązania, usiłującej dopasować uczniów do jednolitej matrycy. 

Potrzebujemy szkoły dającej przestrzeń na eksperymenty, radosne eksplorowanie, rozbudzającej naturalną ciekawość. Zachęcającej do ryzyka i przyzwalającej na popełnianie błędów. Dopuszczającej różne rozwiązania, wielorakie odpowiedzi, odmienne interpretacje. Zapewniającą swobodę twórczą. Odrzucającej prymat ocen i wyników. Dającą przestrzeń na różnorodność.

c

Rozwijanie tych kompetencji wymaga szkół otwartych na ucznia, ufających w jego samodzielność, zdolność do działania, umiejętność samookreślenia, podejmowania decyzji, nastawionych na budowanie relacji i skuteczne komunikowanie się, przyzwalających na eksperymentowanie.

c

c

autor: Tomasz Tokarz – wykładowca, coach, trener.

WIATR W OCZY A WSPARCIA OD NIKOGO. Zmagania rodzica dziecka z ZA.

 Droga jaką musi przejść rodzic dziecka z ZA, czy ASD  jest długa, kręta, oraz wyboista. Nic tu nie jest oczywiste a niepewność trzeba pokochać, bo to jedno z głównych uczuć jakie czuje nasz mały AS.   Rodzic uczy się z czasem, że bywa różnie, że zależy od dnia, jak dziecko ogarnia rzeczywistość bo każdy przecież ma gorsze dni. Rodzic sam  boryka się ze sprzecznościami : chroni swoją latorośl ( myśląc nic mu nie jest - wyrośnie ) albo walczy  z całym światem, aby dziecko wyzdrowiało. Jeździ na setki terapii, w nadzeii na cud.( bo terapie przecież dobiera się indywidualnie do każdego dziecka). OTÓŻ DRODZY MOI Cudu nie będzie , ale życie normalne możecie zapewnić tylko Wy i osoby z otoczenia Waszych dzieci dbając o relacje i rozumienie kontekstu sytuacyjnego.
Czy behawioralne metody tj system nagród i kar czyli czy system punktowy ( zielone buźki z przedszkola i świetne wyniki z Biofeedbacku ) przekładają się na funkcjonowanie w grupie? czy są tylko wycinkiem umiejętności ćwiczonych na tą chwile? nie mnie to oceniać, jednak w życiu z autyzmem, chodzi głównie o człowieka i  JEGO  motywację do komunikacji z innymi ludźmi.
Można się w to wsłuchać odpuszczając presję ( On coś musi robić ? co on nic tu  nie robi?) pozbywając się myślenia w kategorii  zadanie- wykonanie. nagroda.

Rodzice postarajcie się zaakceptować odmienny sposób funkcjonowania mózgu i jego konsekwencji. Chrońcie dzieciaki przed  skutkami hipotonii. Zmieniajcie to co możecie zmienić. Słuchajcie to co mówi wasze dziecko ( okazując zmęczenie, brak koncentracji, znudzenie, czy pokazując swoje dziwactwa (fiksacje itp) i nazywajcie EMOCJE dziecka.

 BRAK WSPARCIA U RODZINY słyszycie komentarze typu:

No co Ty wymyślasz, zachorował/ła od oglądnięcia Epoki Lodowcowej, świnki Peppy,

To Ty potrzebujesz pomocy, lecz się sama, coś z Tobą nie tak itp

To przez Was jest taki.

Idźcie do psychiatry, bo macie problem i wymyślacie dziecku chorobę.

 BRAK ZROZUMIENIA. 

Przecież on wygląda normalnie!!!! Ty musisz się leczyć.

Dla Rodzica, który jest 24 godz na dobę z dzieckiem i widzi, że coś nie teges jest to cholernie trudne. Z jednej strony potrzebuje on zrozumienia, a z drugiej chce wyprowadzić dziecko z autyzmu i głęboko w to wierzy.

 BRAK WŁAŚCIWEJ DIAGNOZY potęgują schematy myślowe używane przez lekarzy typu:

wyrośnie z tego, 

każde dziecko rozwija się własnym tempem,(niby prawda ale dlaczego tyle dzieci w dzisiejszych czasach ma względnie podobne problemy)

mózg jest niezbadany,

no cóż jest dzieckiem niezgrabnym , istnieje cała masa takich dzieci

po tym jak wstaje można książkę pisać, no cóż.......
jak on chodzi , to mpd od urodzenia

 DŁUGA DROGA DO DIAGNOZY A NIEUCZCIWI POMAGACZE.

Mam tu namyśli tych , którzy chcą wyleczyć z autyzmu.

 DOBÓR WŁAŚCIWEJ METODY.  TERAPIE BEHAWIORALNE W/S ALTERNATYWNE.

( W zasadzie nad tym się zastanawiam, co jest efektywniejsze. Myślę, że na początku dobra jest terapia behawioralna, a z czasem kiedy dziecko staje się bardziej niezależne i samodzielne pójście w kierunku niederektywnym, dzięki czemu zyska samoświadomość i tożsamość siebie jako człowieka.)

Wszystko to co opisuje to prawdziwy MAGIEL  przez który przechodzi Rodzic dziecka nieneurotypowego. Zero konkretów, usypianie czujności, gdybanie i odwlekanie diagnozy, a także niechęć do kierowania na dalsze badania ( no chyba że prywatnie to się zarobi, podobnie z cudownymi terapiami leczącymi z autyzmu) powoduje, że Rodzic przestaje ufać i ma żal do całego świata. Oczywiście to jest początek drogi, długiej drogi do przebycia, której potrzebujecie dużo siły, wiary i cierpliwości.

Pamiętajcie zasadę Rodzice:  MNIEJ ZNACZY WIĘCEJ, OKREŚLAJCIE JAKOŚCIOWE PIORYTETY I  AKCEPTUJCIE TO  CZEGO SIĘ NIE ZMIENI (dysfunkcje wynikające ze spectrum, to nie choroba tylko efekt funkcjonowania mózgu, który wpływa na ruch ciała, postawę, pracę ręki, pisanie, mówienie, myślenie, przeżywanie emocji, na kontakty społeczne i percepcję świata). Możemy próbować przełamywać nawyki funkcjonowania, ale to są tylko próby a nie gwarancja tego, że się nam  powiedzie i latorośl wykorzysta to w życiu dorosłym.

A teraz pouczające schematy neurotypowych o autystach i bodziec o tym jak bardzo się mylimy: (pisze Katja, autorka bloga Koci świat)

O ASD krąży wiele stereotypów. Są to na przykład:

• Cierpienie - na autyzm sam w sobie się nie cierpi. Cierpi się z powodu ludzi, ich chamstwa i nietolerancji. Cierpi się z powodu depresji, nerwic i fobii społecznej.

• Człowiek z autyzmem to dziecko kiwające się w kącie. Z autyzmu się nie wyrasta, mają go także nastolatki i dorośli. Część faktycznie kiwa się w kącie, ale jest to raczej reakcja nerwowa, nie typowe zachowanie.

•  Człowiek z autyzmem powinien bredzić (mówić)  bez ładu i składu. Co za bzdury! Ludzie z autyzmem jak najbardziej mogą być elokwentni. Nawet jeśli na zewnątrz faktycznie coś tylko mamroczą, to wewnątrz myślą logicznie i sensownie. Mogą wypowiadać się elokwentnie w sposób pisemny.

• Autyk to upośledzony sawant. Cóż, zazwyczaj ani upośledzony, ani sawant. Większość to zwyczajni ludzie o przeciętnej inteligencji.

• Autyści to groźni hakerzy. Tak, na filmach. Chociaż faktycznie często mamy zdolności do pracy z komputerami, to mało kto zostaje hakerem.

• Autyzm to życie za szybą. Chociaż faktycznie jest to poczucie oddzielenia od reszty ludzi, to jednak pod autyzmem nie kryje się osoba neurotypowa. Osoba autystyczna jest autystyczna w całości, bo ma inaczej skonstruowany mózg. Gdyby zmienić go na neurotypowy, powstałaby zupełnie inna osoba.

• Autyści to takie milusie, upośledzone słodziaki. Hahahahaha, dobre! Ludzie z autyzmem mają problemy ze zrozumieniem zasad społecznych, więc często bywają wredni i aroganccy.

• Autyzm to to samo, co zespół Downa albo schizofrenia. Nie wiem, skąd w ogóle się wzięły takie bzdury.

• Ludzie z autyzmem żyją w wymyślonym świecie. No niestety nie ma tak dobrze. Żyjemy w tym samym świecie, co neurotypowi.

• Autystyczny świat jest bajkowy i magiczny. Że co?! Autystyczny świat to  ciągłe zdziwienie, zaskoczenie i brak zrozumienia, o co właściwie tym ludziom chodzi.

DROGI RODZICU DZIECKA ATYPOWEGO CZASEM TO WALKA Z SAMYM SOBĄ,

 ABY ZAAKCEPTOWAĆ DZIECKO TAKIM JAKIE JEST.

                                                                                                                         MNC

AUTYSTYCZNA MGŁA UMYSŁU, POCZUCIE DEZORIENTACJI I ZAGUBIENIA.Co się dzieje kiedy na statku nie ma kapitana?

Ten stan może zdarzyć się każdemu, jednak dzieciakom ze spectrum przytrafia się dość często. Wiąże się on z wyłączeniem, zmęczeniem, przestymulowaniem, które w mniejszym lub większym stopniu dezorganizują aktywność i działanie.

Termin mgła umysłu jest często używany do opisu zaburzeń poznawczych lub kiepskich umiejętności psychicznych wynikających z chorób, które wpływają na mózg w określony sposób. Typowe trudności związane z mgłą umysłu obejmują ograniczenie werbalne, słabą pamięć i koncentrację, dość powszechne są tutaj uczucie dezorientacji i zagubienia typu: co ja właściwie mam robić ? co to jest?

Pomóż dziecku podając plan działania w takiej sytuacji:

1. Zrób głęboki oddech , rozglądnij się dokoła. Zobacz co znajduje się w Twoim pobliżu, być może uda Ci się skojarzyć, co robiłeś przed chwilą. (Dzieci z ZA często szukają potwierdzenia tego co mają robić, dotyczy to bardzo prozaicznych rzeczy).

2. Uporządkuj swoje życie i otoczenie. Im więcej zadań, które się gromadzą tym więcej chaosu istnieje w swoim otoczeniu.  Zmniejsz rozpraszające Cię rzeczy/myśli, które zaśmiecają Twój umysł.

3 Opracuj plan działania/aktywności itp. , by Twoje działanie było bardziej efektywne.  Codzienny trening  mózgu powoduje, że życie staje się łatwiejsze właśnie z harmonogramem. Procedury trenowania mózgu  pozwolą Tobie  na uzyskanie więcej energii psychicznej i tym samym będziesz mniej wyczerpany ( tym sposobem magazynujesz energię, która możesz wykorzystać gdzie indziej np. na swoje przyjemności i zainteresowania).

4. Naucz się mówić wolniej, jeśli istnieją problemy z mową lub komunikacją. Często to opóźnienie jest niezauważone przez innych lub po prostu możesz być odebrany jako tzw. inteligentny rozmówca. Dodatkowy czas pomoże  Ci zredukować błędy komunikacyjne spowodowane mgłą umysłu.

5. Angażuj się w gry i działania, które rozwiną Twoje procesy poznawcze i pamięć . Ułatwią   skupienie, organizowanie, planowanie , wzbogacą rozumowanie przestrzenne, orientację i poprawią słownictwo. 

6. Rób przerwy, gdy są potrzebne. Niektóre objawy mgły zmniejszają się po prostu gdy położysz się  na krótko lub zrobisz coś innego.

 7. Proces zamglenia umysłu jest związany z poziomem niedotleniania w mózgu Jeśli tak się stanie, połóż się i podnieś nogi do góry to może pomóc.

8. Uważaj na siebie ! Stosuj dobrą dietę, trenuj ciało i mózg . 

Potencjalnie mogą pomóc: cholina ( Fosfatidylcholina lub lecytyna), Fosfatdidylserina, winpocetyna, nootropil, poza tym Omega-3 , miłorząb japoński i witaminy z grupy B.

Z biomedycznego punktu widzenia za dezorientację, nadaktywość i panikę odpowiada zwiększony poziom amoniaku ( czytaj DMG i proces metylacji).

MNC

Samoświadomość - podstawa motywacji. Pogłębianie relacji podczas spontanicznej zabawy. Ciekawe szkolenia.

       Liczne badania naukowe oraz doświadczenia naszych specjalistów pokazują, że osoby ze spektrum autyzmu znacząco różnią się od ludzi o typowym rozwoju w zakresie świadomości samych siebie. Samoświadomość, podobnie jak inne obszary, rozwija się wg określonego porządku i związana jest z zainteresowaniem sobą samym, jako człowiekiem od najmłodszych lat. Kluczowy problem osób ze spektrum, jakim jest większe zainteresowanie przedmiotami, niż ludźmi powoduje, że nabywanie wiedzy o sobie przebiega w odmienny sposób, bardzo często komplikując życie. Uczestnicy szkolenia dowiedzą się, jak wspierać rozwój samoświadomości u osób z autyzmem, zwiększając tym samym ich szanse na satysfakcjonujące życie.

dr. Joanna Ławicka - pedagog specjalny. Absolwentka Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, w roku 2012 uzyskała stopień doktora nauk społecznych na Uniwersytecie Opolskim. Autorka licznych publikacji oraz programów terapeutyczno-edukacyjnych we współpracy z PWN. Współzałożycielka poradni Prodeste, od 2013 roku prezes zarządu Fundacji Prodeste w Opolu, prowadzącej wielokierunkowy program wspierania osób z zaburzeniami rozwoju. Z osobami ze spektrum autyzmu pracuje od 12 lat. Prywatnie mama trzech córek.

 

 Przebieg szkolenia w Prodeste :

Przykład:

• Etapy rozwoju samoświadomości u człowieka a trudności osób ze spektrum autyzmu.
• Przyczyny i skutki nieadekwatnej samoświadomości
• Zrozumieć siebie - aby lepiej rozumieć innych.

"Pogłębianie relacji podczas spontanicznej zabawy z dzieckiem ze spektrum autyzmu"

Prowadzący szkolenie: Kamil Lodziński. Ukończył Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu o specjalności Promocja zdrowia i socjoterapia. Od 2007 roku pedagog w Specjalnej Społecznej Szkole Podstawowej i Gimnazjum "Zakątek". Pedagog, logopeda, terapeuta I i II stopnia metody opartej na relacji The Grouth through Play System. Uczestnik obozów szkoleniowo-terapeutycznych organizowanych przez fundację „Zrozumieć autyzm”. Od 6 lat zaangażowany w rozpowszechnianiu wiedzy na temat podejścia niedyrektywnego wobec dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu. Specjalista komunikacji wspomagającej i alterantywnej AAC. Członek Stowarzyszenia „Potrafię Więcej” od 2010 r., prowadzi zajęcia świetlicowe dla dzieci i młodzieży oparte o model rozwojowy oraz zajęcia terapeutyczne w zakresie wspomagających i alternatywnych metod porozumiewania się (AAC).

Przykład:
Film- responsywny partner w interakcji .
 Responsywność – definicja i badania.
Responsywność  – analiza zachowań partnera w różnych wzorcach interakcji.
Responsywność – Dwa modele podejścia do uczenia.
Zabawy dla uczestników- responsywność.
Kreatywność.

Dostosowanie terapii poznawczo-behawioralnej do potrzeb osób z zespołem Aspergera.

         U dzieci i dorosłych z zespołem Aspergera występuje skłonność do wtórnych zaburzeń nastroju. Ich przyczyną może być uświadamianie sobie problemów w zakresie społecznej integracji oraz znaczne trudności z konceptualizacją emocji i radzeniem sobie z nimi. Gdy klinicyści diagnozują wtórne zaburzenie nastroju, muszą wiedzieć, jak dostosować standardowe metody terapii do niezwykłego profilu poznawczego osób z zespołem Aspergera. Ponieważ podstawową metodą psychoterapii w zaburzeniach nastroju jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT), artykuł ten analizuje modyfikacje tej terapii oparte na naszej wiedzy o zespole Aspergera i wstępnych doświadczeniach klinicznych .

        CBT była opracowywana i doskonalona w ciągu kilku dziesięcioleci i okazała się skuteczna w zmienianiu sposobu myślenia i reagowania pacjenta wobec takich uczuć, jak lęk, smutek i złość. Program leczenia kładzie nacisk na deficyty poznawcze rozumiane w kategoriach dojrzałości, złożoności i sprawności myślenia oraz na zniekształcenia poznawcze rozumiane w kategoriach dysfunkcjonalnego myślenia i nieprawidłowych założeń. Daje się więc on bezpośrednio zastosować u pacjentów z zespołem Aspergera, u których, jak wiadomo, występują deficyty i zniekształcenia w sferze myślenia.

• Terapia składa się z kilku elementów, z których pierwszym jest ocena charakteru i nasilenia zaburzenia nastroju za pomocą skal samoopisowych i wywiadu klinicznego.

•  Następnym etapem jest edukacja emocjonalna, obejmująca omówienie związku pomiędzy poznawaniem, emocjami a zachowaniem oraz indywidualnych sposobów konceptualizacji emocji i interpretacji różnych sytuacji, a także odpowiednie ćwiczenia.

 

•  Kolejne zadania to restrukturyzacja poznawcza, panowanie nad stresem, autorefleksja i rozkład zajęć służących ćwiczeniu nowych umiejętności poznawczych. 

     Restrukturyzacja poznawcza umożliwia pacjentowi skorygowanie zniekształconych konceptualizacji i dysfunkcjonalnych przekonań. Pacjent jest zachęcany do zbierania i weryfikowania argumentów za lub przeciw własnym myślom i do spojrzenia w nowy sposób na konkretne zdarzenia. Panowanie nad stresem i programy relaksacji opartej na wykorzystaniu sygnałów służą wspieraniu reakcji przeciwstawnych złości czy lękowi. Zadania autorefleksyjne pomagają pacjentowi w rozpoznawaniu swoich stanów wewnętrznych, w obserwowaniu swoich myśli i zastanawianiu się nad nimi oraz w tworzeniu nowego obrazu Ja. Rozkład zajęć uporządkowanych pod względem stopnia trudności pozwala pacjentowi na ćwiczenie nowych umiejętności pod kontrolą terapeuty.

Ocena charakteru i nasilenia zaburzenia nastroju
Pierwszym elementem CBT jest ocena charakteru i nasilenia zaburzenia nastroju, zdolności poznawczych pacjenta i ocena ich uwarunkowań. Kilka skal samoopisowych opracowanych dla dzieci i dorosłych ze specyficznymi zaburzeniami nastroju można zastosować u pacjentów z zespołem Aspergera. W obrębie tej grupy klinicznej można jednak wykorzystać pewne konkretne modyfikacje tych skal, gdyż osoby te lepiej oceniają swoje reakcje pod względem ilościowym na podstawie obrazkowych przedstawień różnych stopni przeżywania i wyrażania nastroju. Jako przykład można tu wymienić termometr emocji, wykresy lub skalę głośności. Te analogiczne wskaźniki służą określeniu oceny wyjściowej pacjenta, a także są wykorzystywane w edukacji emocjonalnej i do pomiaru zmian, które można by przypisać terapii. W celu wyeliminowania problemów z doborem słownictwa lepiej używać testów wielokrotnego wyboru niż testów z pytaniami otwartymi. Jako dodatkową pomoc do oznaczania zmian nastroju w dzienniku można także wykorzystać obrazkowy słownik uczuć.
W skład oceny wchodzi również sporządzenie listy zachowań będących wskaźnikami zmian nastroju. Wskaźniki te obejmują zmiany cech charakterystycznych dla osób z zespołem Aspergera, takich jak: poświęcanie większej ilości czasu na specjalne zainteresowania lub przebywanie w samotności, sztywność lub niespójność ich procesów myślowych czy też zachowania zmierzające do przejęcia kontroli w ich codziennym życiu lub narzucenia jej innym. Są one dodatkiem do konwencjonalnych wskaźników emocjonalnych, takich jak ataki paniki, komentarze wskazujące na niską samoocenę i wybuchy złości. Konieczne jest zebranie informacji o pacjencie z wielu różnych źródeł, ponieważ dzieci i dorośli z zespołem Aspergera mogą wykazywać zupełnie różne cechy w zależności od sytuacji, w jakiej się znajdują. Na przykład zaburzenia nastroju mogą być słabo widoczne w szkole, ale bardzo wyraźne w domu. W celu stwierdzenia, czy zmiany zachowań mają charakter cykliczny i jakie konkretnie wydarzenia je wyzwalają, rodzice i nauczyciele mogą prowadzić dziennik nastroju.
Aby określić poziom myślenia intelektualnego i styl uczenia się pacjenta, przeprowadza się ocenę jego zdolności poznawczych za pomocą standaryzowanych skal inteligencji. Niektóre osoby z autyzmem o wysokim poziomie funkcjonowania i zespołem Aspergera mają nieproporcjonalnie rozłożone umiejętności związane z myśleniem werbalnym i wzrokowo-przestrzennym, więc wiedza na ten temat może pomóc w określeniu, jakie strategie będą najbardziej zrozumiałe dla pacjenta: czy strategie kładące nacisk na umiejętności werbalne, takie jak rozmawianie i czytanie, czy też strategie oparte na umiejętnościach wzrokowo-przestrzennych, takie jak rysowanie i odgrywanie ról. Jak na razie nie dysponujemy wieloma standaryzowanymi testami do pomiaru umiejętności myślenia społecznego czy rozumienia i wyrażania emocji, ale literatura badawcza wymienia testy, które mogą być wykorzystane podczas wstępnej oceny pacjenta. Przykładem są testy badające zaawansowane umiejętności związane z teorią umysłu, konceptualizację przyjaźni oraz zdolność rozumienia oznak mimicznych wskazujących na określone stany emocjonalne. Na koniec ocenia się, czy najważniejsze osoby w życiu pacjenta rozumieją i akceptują jego profil zdolności i czy jego nastrój jest modelowany lub wzmacniany przez pewne osoby.

Edukacja emocjonalna
Pacjent dowiaduje się, że emocje tworzą pewne kontinuum od najmniej do najbardziej intensywnych pod względem ich indywidualnego przeżywania i wyrażania. Następnie uczy się umiejętności rozpoznawania stopnia nasilenia emocji u siebie i u innych. Umiejętności te obejmują identyfikację wewnętrznych i zewnętrznych sygnałów – od oznak fizjologicznych do jawnych zachowań. Do identyfikacji wewnętrznych sygnałów można użyć narzędzi biologicznego sprzężenia zwrotnego, takich jak aparaty do słuchowej elektromiografii (EMG) i pomiaru galwanicznej reakcji skóry (GSR). Pacjent sporządza listę psychologicznych, poznawczych i behawioralnych sygnałów wskazujących na wzrost jego emocjonalnego pobudzenia. Uczy się również identyfikacji obserwowalnych i kontekstowych sygnałów wskazujących na stan emocjonalny innych osób oraz naturalnych i adekwatnych sposobów reakcji na te sygnały. Ten aspekt CBT jest niezwykle cenny dla pacjentów z zespołem Aspergera, ponieważ mają oni trudności z konceptualizacją kontinuum przeżywania i wyrażania emocji. W przypadku innych pacjentów program edukacyjny skupia się bezpośrednio na emocjach lub nastroju, które mają największy wpływ na ich codzienne życie, takich jak lęk, smutek czy złość, ale u osób z zespołem Aspergera rozsądniej jest zacząć od wykorzystania prostych pozytywnych emocji, takich jak poczucie szczęścia czy przyjemności, aby najpierw nauczyć technik identyfikacji i mierzenia własnego nastroju. Może to obejmować stworzenie specjalnej książki czy teczki z zestawem wybranych przez pacjenta pozycji, które ilustrują dobre samopoczucie lub działają jako jego osobiste sygnały. Niektóre z tych pozycji mogą być osobliwe i mogą odzwierciedlać szczególne zainteresowania pacjenta, np. osoba interesująca się owadami może załączyć obrazek przedstawiający rzadkiego żuka, jakiego ostatnio zaobserwowała. Książka może służyć jako dziennik zawierający pochwały, zapisy osiągnięć i rzeczy godne zapamiętania. Książka lub teczka jest następnie używana na etapie restrukturyzacji poznawczej jako środek zmiany nastroju i autopercepcji pacjenta. Gdy dana osoba zaznajomi się z pozytywną emocją, terapeuta może przejść do nastroju lub emocji, która jest głównym przedmiotem zainteresowania.
Podczas programu edukacyjnego należy upewnić się, że pacjent w taki sam sposób interpretuje słowa używane do opisania poszczególnych stanów emocjonalnych. Pacjenci z zespołem Aspergera i terapeuta mogą błędnie interpretować zamierzone znaczenie konkretnego słowa lub wypowiedzi. Można użyć termometru emocjonalnego, na którym pacjent i terapeuta będą wskazywać punkt odpowiadający ich zdaniem danemu słowu lub uwadze. Doświadczenie kliniczne sugeruje, że niektórzy pacjenci z zespołem Aspergera mogą używać bardzo skrajnych wypowiedzi, takich jak: Chcę się zabić, do wyrażenia bardziej umiarkowanego poziomu emocji, niż można by oczekiwać u innych pacjentów. Program edukacyjny obejmuje zajęcia służące rozszerzeniu zasobu słów i zachowań pacjentów z zespołem Aspergera w celu umożliwienia im bardziej precyzyjnego i subtelnego wyrażania uczuć.
Identyfikacja najbardziej wydatnych sygnałów w mimice, gestykulacji i intonacji głosu drugiego człowieka może zająć dużo czasu i wymagać wielu ćwiczeń. Najczęstsze błędy popełniane przez osoby z zespołem Aspergera to nierozróżnianie sygnałów istotnych od nieistotnych oraz niewłaściwa interpretacja sygnałów. Ta druga cecha może doprowadzić do błędnych założeń na temat myśli i intencji innych osób. Przydatną techniką jest zachęcanie pacjenta, aby myślał o sobie jako detektywie lub naukowcu szukającym wskazówek i danych, który nie formułuje oskarżeń ani wniosków bez dogłębnego zapoznania się z dowodami przemawiającymi za i przeciw jego teorii.

Konwencjonalne programy CBT skupiają się głównie na edukacji emocjonalnej, ale w przypadku programów przeznaczonych dla pacjentów z zespołem Aspergera trzeba uwzględnić edukację w zakresie myślenia społecznego. Obejmuje ona naukę reguł postępowania w sytuacjach społecznych, rozwiązywania konfliktów i umiejętności związanych z zawieraniem i podtrzymywaniem przyjaźni. Oczekiwanie i doświadczenie złamania reguł społecznych może być jedną z przyczyn lęki, złości i gniewu. Historyjki społeczne, opracowane przez Carol Gray specjalnie na potrzeby tej populacji klinicznej, pokazują uzasadnienie tych reguł, sygnały wskazujące daną regułę społeczną i plan postępowania w danej sytuacji. Ponieważ wielu pacjentów z tą diagnozą jest stosunkowo mniej sprawnych w zakresie umiejętności związanych z teorią umysłu, nie udaje im się rozpoznać punktu widzenia, przekonań i myśli drugiego człowieka, co sprawia, że mają skłonność do kłótni i konfliktu. Są również mniej biegli w sztuce kompromisu i w strategiach podtrzymywania rozmowy i interakcji. Takie sytuacje mogą wyzwalać niewłaściwe reakcje emocjonalne, w szczególności złość. Nauka może być potrzebna w zakresie umiejętności związanych z teorią umysłu i rozwiązywaniu konfliktów.
Ponieważ jedną z przyczyn depresji u ludzi z zespołem Aspergera jest silna potrzeba posiadania przyjaciół w połączeniu ze świadomością znaczących trudności w zawieraniu i podtrzymywaniu autentycznych przyjaźni, można wykorzystać programy edukacyjne służące poprawie umiejętności pacjentów w tej sferze. Programy te opierają się na konwencjonalnych zajęciach przeznaczonych dla zwykłych dzieci i dorosłych, dostosowanych do poziomu dojrzałości społecznej pacjenta. Część edukacyjna CBT obejmuje także informowanie znaczących osób w życiu pacjenta o istocie zespołu Aspergera i o jego wpływie na rozpoznawanie emocji i radzenie sobie z nimi. Wiedza ta może prowadzić do zmiany nastawienia w stosunku do pacjenta, a w dalszej kolejności do zmiany wymagań i sytuacji życiowej, co wpłynie korzystnie na jego nastrój.

Restrukturyzacja poznawcza
Restrukturyzacja poznawcza pozwala pacjentowi na skorygowanie zniekształconych konceptualizacji i dysfunkcjonalnych przekonań. Proces ten obejmuje kwestionowanie jego obecnego sposobu myślenia za pomocą dowodów logicznych oraz zapewnianie racjonalnego wyjaśnienia jego emocji. Pierwszym krokiem jest ustalenie dowodów. Osoby z zespołem Aspergera często przyjmują błędne założenia dotyczące własnych uwarunkowań i skutków działania oraz intencji innych. Mają skłonność do dosłownej interpretacji wypowiedzi, a przypadkową uwagę mogą zrozumieć w oderwaniu od kontekstu lub w sposób skrajny. Na przykład pewien nastolatek z zespołem Aspergera usłyszał, że jego głos ulega mutacji. Wywołało to w nim ogromne obawy, że jego głos staje się nieprawidłowy, więc zaczął świadomie zmieniać jego wysokość, tak aby go naprawić. W rezultacie zaczął mówić nienaturalnym falsetem, który zupełnie nie pasował do młodego mężczyzny. Z kolei pewna nastolatka z zespołem Aspergera podsłuchała rozmowę w szkole, z której wynikało, że dziewczyna musi być szczupła, jeśli chce być lubiana. W następstwie doszło u niej do dramatycznej utraty wagi jako próby zdobycia akceptacji rówieśników. Wszyscy jesteśmy podatni na zniekształcone konceptualizacje, ale osoby z zespołem Aspergera są mniej sprawne w patrzeniu na rzeczy z odpowiedniej perspektywy, w dążeniu do rozjaśniania znaczenia i w rozważaniu odmiennych wyjaśnień lub reakcji. Terapeuta zachęca pacjenta do bardziej elastycznego myślenia i dążenia do rozjaśnienia znaczenia wypowiedzi za pomocą uwag ratunkowych, takich jak: Żartujesz? lub To, co powiedziałeś, jest dla mnie niejasne. Takie uwagi mogą zostać również użyte wtedy, gdy dojdzie do błędnej interpretacji czyichś intencji, np. Zrobiłeś to umyślnie?, oraz gdy pacjent zareagował niewłaściwie, np. Przepraszam, że cię uraziłem albo Ojej, co powinienem był zrobić?.
Aby wyjaśnić nowy punkt widzenia lub skorygować błędy czy założenia, można skorzystać z komiksowych dialogów, które pomogą pacjentowi w ustaleniu myśli, przekonań, wiedzy i intencji osób zaangażowanych w daną sytuację. Technika ta, opracowana przez Carol Gray (4), polega na rysowaniu zdarzeń lub ich serii na kartonowym szablonie, przy czym uczestnicy tych zdarzeń są oznaczani w sposób schematyczny jako kółko i kilka kresek, a ich myśli i wypowiedzi ujmowane są w dymki. Pacjent i terapeuta mają do dyspozycji różnokolorowe pisaki do oddania różnych emocji. Wybrany przez daną osobę kolor napisów w dymkach świadczy o tym, jak postrzega ona przekazywaną lub zamierzoną emocję. Można dzięki temu rozjaśnić sposób interpretowania wydarzeń przez pacjenta i racjonalne przesłanki jego myśli i reakcji. Technika ta może pomóc pacjentom w rozpoznawaniu i korygowaniu wszelkich błędnych sposobów postrzegania oraz w określeniu, jak różne reakcje wpłyną na myśli i uczucia uczestników.

Restrukturyzacja poznawcza obejmuje również proces znany jako trening reatrybucyjny. Czasami pacjent może obarczać winą wyłącznie innych i nie brać pod uwagę własnego udziału lub może nadmiernie poczuwać się do odpowiedzialności za określone zdarzenia. Jednym z aspektów zespołu Aspergera jest skłonność niektórych pacjentów do przyjmowania postawy wyższości lub wszechmocy, w której postrzegana kontrola jest umiejscowiona na zewnątrz. Konkretne osoby są obarczane odpowiedzialnością i stają się obiektem zemsty lub kary. Osobom z zespołem Aspergera bardzo trudno przyjąć do wiadomości, że to one mogły przyczynić się do zaistnienia danego zdarzenia. Jednakże może dojść do odwrotnej sytuacji, kiedy pacjent ma bardzo niską samoocenę i czuje się osobiście odpowiedzialny oraz niezdolny do poprawy swoich zdolności, co wywołuje u niego uczucia lęku i winy. Trening reatrybucyjny obejmuje ustalenie faktycznego stanu rzeczy oraz określenie, w jakim stopniu pacjent może zmienić postrzeganie siebie.
Pacjent może mieć ograniczony repertuar reakcji, zwłaszcza werbalnych w odróżnieniu od fizycznych. Terapeuta i pacjent sporządzają listę właściwych i niewłaściwych reakcji i konsekwencje każdej z możliwości. Przykładem nieodpowiednich reakcji dla dorosłych mogą być zachowania zaobserwowane na filmach akcji czy spożywanie alkoholu jako środka uspokajającego. W przypadku dzieci różne możliwości mogą być przedstawione w formie schematu blokowego, który pozwoli dziecku określić najlepsze reakcje w dłuższej perspektywie. Na tym etapie ważne też jest także podkreślenie znaczenia odsłonięcia się. Pacjent z zespołem Aspergera może nie zdawać sobie sprawy, że inni ludzie są zainteresowani jego doświadczeniami i nastrojem i mogą zaproponować rozwiązania.
Inną techniką jest wykorzystanie przedmiotu szczególnego zainteresowania pacjenta jako metafory w celu ułatwienia mu konceptualizacji programu leczenia i stworzeniu nowych strategii. Na przykład, jeśli pacjent jest szczególnie zainteresowany postacią science-fiction, doktorem Who, można opracować scenariusz, w którym pacjent będzie grał rolę bohatera zrzuconego na planetę, gdzie grasuje niewidzialny potwór żywiący się lękiem, jaki wywołuje w ludziach. Terapeuta gra rolę naukowca, który badał tego potwora, i razem z pacjentem może obmyślić sposób oswobodzenia bohatera.

Radzenie sobie ze stresem
Relaksacja jest wykorzystywana jako procedura przeciwwarunkowania. Pacjentów z zespołem Aspergera można nauczyć tradycyjnych metod relaksacyjnych, ale trzeba także uwzględnić okoliczności, w których są oni szczególnie narażeni na stres. Prawdopodobnie najbardziej stresogenne są dla nich kontakty społeczne, dlatego pacjent i terapeuta powinni określić, w jakich sytuacjach społecznych pacjent jest najbardziej podatny na zranienie. Typową sytuacją jest przerwa w szkole lub pracy. Dziecko może wówczas np. schronić się w bibliotece, a pracownik może zająć się rozwiązywaniem krzyżówki lub pójść na spacer. Szczególnie stresującymi momentami w życiu dzieci są wyjścia do szkoły i powroty do domu, można więc podjąć odpowiednie środki w celu ochronienia ich przez zaczepkami i dokuczaniem. Innym źródłem stresu dla dorosłych są niezapowiedziane zmiany w zakresie obowiązków pracowniczych lub warunków pracy. Mogą oni potrzebować wcześniejszego przygotowania się do zmian i czasu na dostosowanie swojego rozkładu pracy.

Relaksacja oparta na wykorzystaniu sygnałów również jest użyteczną strategią radzenia sobie ze stresem. Przykładem może być noszenie przez pacjenta specjalnego klucza w kieszeni. Jest on używany jako sygnał lub symbol klucza do metaforycznego otwarcia bram wymyślonego świata, gdzie pacjent czuje się zrelaksowany i szczęśliwy. Kontemplacja tej sceny przez kilka chwil pomaga pacjentowi rozluźnić się i poprawić swoje samopoczucie. Dorośli mogą nosić specjalne zdjęcie w portfelu, przedstawiające np. leśną głuszę, która przypomina tej osobie o odosobnieniu i spokoju dziewiczej przyrody.

Autorefleksja
Na podstawie analizy autopercepcji pacjenta i jego zdolności do autorefleksji opracowywane są odpowiednie strategie wspierające u niego pozytywny i realistyczny obraz siebie. Dzieci i dorośli z zespołem Aspergera są znani ze swych trudności w konceptualizacji myśli i uczuć innych ludzi, a doświadczenie kliniczne sugeruje, że dotyczy to również ich zdolności do zastanawiania się nad własnymi myślami i uczuciami. Ocena Osobistego Konstruktu, w pierwotnej wersji opracowana przez Kelly’ego, może być wykorzystywana u dorosłych w celu poprawienia ich wglądu w konceptualizację siebie i innych oraz w celu ustalenia, jakiego rodzaju zmiany byłyby dla nich pożądane .
Dzieci z zespołem Aspergera mogą postrzegać siebie w niezwykły sposób, uważając się bardziej za dorosłego niż za dziecko, np. zachowując się jak klasowy policjant. Muszą nauczyć się nie żywić urazy w sytuacji, gdy są traktowani jak dzieci, i zacząć akceptować swoją rolę.
Kiedy autopercepcja wskazuje na niską samoocenę, przydatne mogą być strategie rozmowy wewnętrznej, np. Idzie mi dobrze, Potrafię kontrolować własne uczucia, czy w przypadku kontroli złości: Potrafię być spokojny.

Ćwiczenia
Gdy pacjent poprawił już swoje strategie poznawcze na tyle, aby rozumieć i kontrolować swoje nastroje na poziomie intelektualnym, trzeba zacząć ćwiczyć te umiejętności w sekwencji zadań o rosnącym stopniu trudności. Pierwszym etapem jest modelowanie przez terapeutę odpowiedniego myślenia i działania za pomocą odgrywania ról z pacjentem, który następnie ćwiczy z terapeutą, wypowiadając swoje myśli w celu upewnienia się, że używa właściwych strategii. Dalsze wspomagane ćwiczenia czy próby mogą być wykonywane w grupach rozwoju umiejętności społecznych z podobnymi osobami i zwykłymi dziećmi lub dorosłymi, poinformowanymi o konkretnych umiejętnościach, jakich pacjent się uczy, i gotowymi do uczestnictwa w sesjach ćwiczeń. Końcowym etapem są coraz trudniejsze ćwiczenia w prawdziwych sytuacjach.

Dodatkowe uwagi
Podczas prowadzenia terapii poznawczo-behawioralnej terapeuta napotka niektóre z oczekiwanych problemów występujących u osób z zaburzeniami nastroju, ale są też pewne aspekty wyraźniej widoczne w tej populacji klinicznej. Rozwijanie wzajemnej relacji między pacjentem a terapeutą jest niezbędne, ale pacjenci z zespołem Aspergera często obdarzają kogoś natychmiastową i trwałą sympatią lub antypatią, co szczególnie dotyczy specjalistów. Terapeuta będzie musiał przekonać pacjenta o większej skuteczności CBT w porównaniu z jego wcześniejszymi metodami radzenia sobie. Pacjent może nie znać społecznych zasad postępowania dotyczących relacji terapeutycznej i może potrzebować wskazówek w różnych sprawach, np. odpowiedniej pory na dzwonienie do terapeuty, wiedzy o tym, jakie informacje są dla niego istotne i że uzyskuje profesjonalną pomoc od specjalisty, a nie wsparcie od przyjaciela .
Terapeuta musi zapoznać się z jego niezwykłym profilem językowym, który obejmuje trudności w zakresie pragmatycznych funkcji języka, zwłaszcza związane z włączaniem się do rozmowy, wyborem momentu i sposobu przerwania mówiącemu oraz byciem przesadnie dokładnym. W porównaniu z innymi pacjentami osoby z zespołem Aspergera będą potrzebowały więcej czasu na poznawcze przetworzenie wyjaśnień i nowych strategii. Będą wymagały jasnego, ustrukturyzowanego i systematycznego podejścia, z krótszymi, ale częstszymi sesjami terapeutycznymi i ćwiczeniowymi. Pomocne będzie zapisanie głównych kwestii z każdej sesji i udostępnienie ich pacjentowi oraz ponowne ich przejrzenie na początku następnego spotkania. Terapeuta będzie musiał również utrzymywać regularny kontakt z najważniejszymi ludźmi w życiu pacjenta w celu potwierdzenia adekwatności i trafności jego opisów wydarzeń oraz upewnienia się, że strategie poznawcze są realistyczne w jego sytuacji życiowej. Na koniec ważne jest, aby obiektywnie stwierdzić, czy terapia była skuteczna i które jej elementy były najbardziej wartościowe. W opinii autora tego artykułu terapia poznawczo-behawioralna może być skuteczna w leczeniu zaburzeń nastroju towarzyszących zespołowi Aspergera, ale jak na razie nie dysponujemy dużą ilością badań empirycznych, które by tego dowiodły, ani szerokim doświadczeniem klinicznym dotyczącym dostosowania elementów terapii do tej populacji pacjentów. Niemniej jednak w nowym tysiącleciu takie badania i praktyka kliniczna powinny zostać zainicjowane.

Tony Attwood

 Źródło odwołania:

http://niegrzecznedzieci.org.pl/asperger/specjalnie-dla-nauczycieli-i-terapeutow/dostosowanie-terapii-poznawczo-behawioralnej-do-profilu-poznawczego-osob-z-zespolem-aspergera/

Bibliografia
1. Tonge, B.J., Brereton, A. V., Gray., K.M. and Einfeld,S.L. (1999). Behavioural and emotional disturbance in high-functioning autism and Asperger Syndrome. autism, 3, 117-130.
2. Hare, D.J. (1997) The use of Cognitive-Behavioural Therapy with people with Asperger Syndrome: A case study, autism,1: 215-225
3. Attwood, T (1998) Asperger’s Syndrome; A Guide for Parents and Professionals. London: Jessica Kingsley.
4. Gray, C.A., (1998), A Social Stories and Comic Strip Conversations with students with Asperger Syndrome and High-functioning Autism@, in Asperger’s Syndrome or High Functioning Autism?, (eds.) Schopler, E., Mesibov G. and Kunce, L.J., New York, Plenum Press.
5. Howlin, P., Baron-Cohen, S. and Hadwin, J. (1999), Teaching Children with Autism to Mind-read : A Practical Guide, Chichester, John Wiley and Sons.
6. Hare. D.J., Jones, J.P.R. and Paine, C. (1999) Approaching reality: the use of personal construct assessment in working with people with Asperger Syndrome .autism. 3:165-176.
7. Hare, D.J. and Paine, C. (1997) Developing Cognitive Behavioural Treatments for People with Asperger’s Syndrome. Clinical Psychology Forum. 110: 5-8
Napisał Robert Morgan z Top Cat Computing p/l dla Tony’iego Attwooda.

Rozwijanie myślenia społecznego i zasady dobrej terapii – sprawy kluczowe dla osób z autyzmem.

                                                                                                                      

dr J. Ławicka

Dziecko jest dzieckiem, ale tylko dziecko nie mogące skutecznie skomunikować się z otoczeniem - tak na poziomie językowym, jak i emocjonalnym staje się kosmitą.

Mały człowiek próbuje, w sposób naturalny dla swojego rozwoju przekazać innym siebie, ale używa do tego środków, które ciężko zrozumieć a tym bardziej właściwie zareagować na sygnały. Brak takiej reakcji powoduje typowe nieporozumienie, znane każdemu człowiekowi, ale niekoniecznie od pierwszych dni życia. Nieporozumienie zawsze wiąże się z nieprzyjemnymi doświadczeniami - dla obu stron. Dorosły ma zasoby, by próbować sobie z nimi radzić - dziecko jest bezbronne. Nie rozumie sytuacji, nie potrafi inaczej - kieruje się tym, jak postrzega i jak reaguje jego ciało. W okresie sensomotorycznym, bo o nim mowa - niemal wszystko w rozwoju człowieka opiera się o percepcję i eksplorację otoczenia oraz własnego ciała.

Pierwsze dwa lata życia, w wypadku każdego człowieka warunkują dalszy rozwój myślenia społecznego, komunikacji i wzorców aktywności.

W książce Pani Joanna pokazuje, jak „kosmita” postrzega i buduje swoją relację z najbliższym otoczeniem. Jak często dowiaduje się, że ludzie stanowią zagrożenie a przedmioty nieożywione są bezpieczne. Jak uczy się lęku, doświadcza frustracji - w pełnej pustce i braku zrozumienia ze strony innych. Każde dziecko na świecie, jeżeli nie otrzymuje poczucia bezpieczeństwa ze strony dorosłych - wykształca zachowania mające na celu zdobycie kontroli, bo tylko ona daje spokój w świecie nieprzewidywalnym. Dziecko ze spektrum autyzmu nie jest w tym odosobnione. Szuka sposobów na odzyskanie poczucia bezpieczeństwa, kierując swoją uwagę na w pełni przewidywalne przedmioty, zdarzenia, bodźce… 

 

  Przemyślenia własne :  Druga sprawa to trudność z przyjmowaniem perspektywy drugiej osoby, sprawa staje się praktycznie jasna  po tym jak się zrozumie fakt jak trudno dziecku z ZA zrozumieć i odnaleźć siebie w labiryncie sensorycznych pułapek i w odbiciu lustrzanym z otoczenia. Mechanizm błędnego koła gdzie koszmarnie trudne staje się poznanie siebie i swoich emocji w relacji z innymi, i to samo niezrozumienie przez innych rodzi człowieka, który ma problemy z własną tożsamością, samoświadomością i emocjami ( które są kluczowe dla nas wszystkich tj. dla neuro i nieneurotypowych, gdyż wszyscy ludźmi jesteśmy).

Teoria Umysłu traktowana jest najczęściej jako gotowa umiejętność, charakterystyczna dla „neurotypowych” i deficytowa dla osób ze spektrum.

Tymczasem, jak każda funkcja człowieka, Teoria Umysłu rozwija się przez całe życie - od urodzenia.

Pociąga to za sobą określone konsekwencje - nie można pomagać nikomu ucząc go umiejętności wyższego rzędu, kiedy nie posiada jeszcze elementarnych.

Tak, jak nie można uczyć chodzenia dziecka, które nie potrafi samodzielnie siadać - tak samo nie można prowadzić „terapii Teorii Umysłu” u dziecka bez podstawowych umiejętności, takich jak kierowanie uwagi na drugiego człowieka.

Nie można pomagać w rozwoju myślenia społecznego, jeżeli się wtłacza człowieka w schematy i procedury zachowania. One działają na krótko a koniec końców - prowadzą do ośmieszenia i alienacji człowieka ze spektrum autyzmu.

Pokazujemy, że tylko poprzez budzenie zainteresowania ludźmi, otoczeniem społecznym i wrażliwą pomoc w próbach zrozumienia tego, co najważniejsze - możemy skutecznie pomagać.

Zasady dobrej terapii:

• Rozwój intelektualny jest bardzo ważny, ale jeszcze ważniejszy jest rozwój tego, co pozwala na zrozumienie myślenia drugiego człowieka

• Rozumienia intencji, myśli, przeżyć i emocji uczymy się najpierw u siebie samych

• Podstawową potrzebą człowieka jest komunikacja z innymi. Nie wolno zabijać jej brakiem narzędzi.

• Terapia to rozwijanie myślenia społecznego. Z zachowaniem prawa do dokonywania wyborów.

• Ludzie mogą być ciekawymi obiektami obserwacji i przemyśleń a relacje z nimi mogą być przyjemne.

• Nikt, nawet terapeuta nie ma prawa decydować o życiu drugiego człowieka bez jego udziału

• Każdy, także człowiek ze spektrum, ma prawo podejmować decyzje o swoim życiu na dostępnym sobie poziomie i popełniać błędy.

• Życie osoby z autyzmem może być satysfakcjonujące a jednocześnie nie musi być wyczerpujące.

• Terapia to szukanie drogi do szczęścia i sukcesu. Niezależnie od poziomu, na jakim to szczęście i sukces możemy wspólnie przeżywać

• Każdy potrzebuje być docenianym. Nie chwalonym za postępy w terapii, lecz za swoją indywidualność i wyjątkowość

• Osoba ze spektrum ma prawo odczuwać po swojemu. Zarówno bodźce w otoczeniu, jak i emocje.

• Rolą terapeuty jest pomóc zrozumieć ogólny wzorzec odczuwania w społeczeństwie a nie zmienianie tego, co każdy może zmienić sam.

METODA REHABILITACJI SKOLIOZ FED.

 TERAPIE KRĘGOSŁUPA.


Pod nazwą FED system kryje się nowoczesna metoda oraz urządzenie do leczenia skoliozy, które od niedawna dostępne są również w naszym kraju. Dzięki niemu można skorygować skrzywienie kręgosłupa, które, według statystyk, staje się najczęściej występującym problemem ortopedycznym u dzieci.

Tą nowatorską metodę opracował i stosuje od ponad 20 lat w Barcelonie hiszpański fizjoterapeuta prof. Santosa Sastre Fernandez. Opisał on, jak za pomocą fizjoterapii możemy korzystnie wpłynąć na deformację kręgosłupa. Badania przeprowadzone Klinice Rehabilitacji w Barcelonie udowodniły, że leczenie skolioz metodą FED może prowadzić do niemal całkowitego wyleczenia, a w grupie ponad ośmiuset leczonych dzieci jedynie 3% ostatecznie zostało skierowanych do leczenia operacyjnego.

FED to skrót nazwy urządzenia (hiszp. Fijación, Elongación, Desrotación; ang. Fixation, Elongation, Derotation; pol. ustabilizowanie, rozciągnięcie/wydłużenie, odkręcenie) – jak określa ją sam autor: „trójwymiarowe ustabilizowanie kręgosłupa przy jednoczesnym jego wydłużeniu i odkręceniu”.

Zewnętrzna siła wytwarzana przez urządzenie na łuk skrzywienia skutecznie zmniejszają kąt rotacji podczas zabiegu. Powoduje to odbarczenie chrząstki nasadowej po stronie wklęsłości i jej wzrost oraz zmianę siły działających na chrząstki neurocentralne, co prowadzi do zahamowania procesu rotacji kręgu.

Niezmiernie ważną rzeczą w uzyskaniu dobrych efektów jest program terapeutyczny stosowany i przedstawiany przez prof. S.Sastre Fernandez, który obejmuje zabiegi fizykoterapeutyczne, terapię manualną i indywidualne ćwiczenia korekcyjne.

Integralnymi częściami metody FED jest specjalistyczne badanie i postawienie właściwej diagnozy poprzez:

• protokół badania FED zawierający kwestionariusz pytań oraz schemat badania fizykalnego pacjenta;
• badanie obrazowe RTG (w niektórych przypadkach również TK i MR) wykonane tak, aby obejmowały możliwie cały kręgosłup wraz z miednicą i stawami biodrowymi. Dokładna analiza zdjęć z dokonaniem pomiarów m.in. kąta skrzywienia wg Cobba, kąta rotacji kręgów (Rimondii), torsji kręgów, oznaczeniem testu Rissera, porównaniem stawów biodrowych i krzyżowo-biodrowych;
• klasyfikacja oraz określenie procedur terapeutycznych charakterystycznych dla każdego przypadku i typu skrzywienia;
• klasyfikacja pacjenta wg podziału Kinga-Moe (5 rodzajów skrzywień kręgosłupa);
• dobór odpowiednich elementów terapii;

Etapy zabiegu metodą FED

Zabieg metodą FED składa się z trzech etapów i trwa 90 minut:

1. Etap pierwszy: przygotowanie kręgosłupa do korekcji
   Aby uniknąć ryzyka urazów, kręgosłup, który ma zostać poddany działaniu sił korekcyjnych- rozciąganiu, ściśnięciu, skręceniu musi być do tego odpowiednio przygotowany. Mięśnie po stronie wypukłości skrzywienia poddajemy stymulacji - poprzez zabieg elektroterapii, co pomaga je odżywić, napiąć a tym samym skorygować wypukłość. Zabieg ten jest bezbolesny, jednak pacjent powinien odczuć zdecydowany skurcz mięśni. Z kolei po stronie wklęsłej skrzywienia dążymy do rozluźnienia zbyt napiętych tkanek -wykonując masaż bądź inny zabieg wywołujący lokalne przegrzanie.


2. Etap drugi : Zabieg w aparacie FED
   Po zajęciu miejsca w urządzeniu FED pacjent za pomocą specjalnej uprzęży podpinany jest do systemu wyciągowego w celu elongacji jak również odciążenia (wokoło 80%) kręgosłupa. Następnie za pomocą stabilizatorów dokonuje się odpowiedniego ustawienia i ustabilizowania pacjenta. Siła korekcyjna aplikowana jest na szczyt łuku skrzywienia poprzez zdalnie sterowany siłownik. Wartości siły nacisku (siły korekcyjnej), którą można aplikować pacjentom, wynosi od kilkunastu do nawet 100 kg. Efekt terapeutyczny uzależniony jest od wielkości przyłożonego obciążenia, przy czym dąży się do jak najszybszego uzyskania największych wartości dla danego pacjenta. Nacisk podawany jest w kilkunasto- i kilkudziesięciosekundowych setach, po których następują okresy relaksu (zwolnienia nacisku). W czasie relaksu pacjent aktywnie utrzymuje pozycję, którą udało się uzyskać poprzez działanie siły korekcyjnej. Jeżeli mamy do czynienia ze skoliozą dwu lub więcej łukową każdy łuk skrzywienia opracowujemy oddzielnie. Zwraca uwagę fakt dobrego tolerowania przez pacjentów nawet proporcjonalnie dużej siły nacisku. Terapia w urządzeniu trwa ok. 30 minut.


3. Etap trzeci: ćwiczenia
   Program indywidualnie dobranych ćwiczeń : kontroli postawy ciała, korekcyjnych, uelastyczniających oraz rozluźniających pozwalających utrzymać postawę i utrwalić korekcję osiągniętą za pomocą aparatu FED.

  Terapie wspomagające skrzywienia to:  techniki osteopatyczne, kinesiotapingu, PNF, ćwiczeń w łańcuchach zamkniętych na aparacie Terapii Master, ćwiczenia z taśmami oporowymi czy na piłkach sensomotorycznych.

Zalety metody FED

1. Wczesna diagnoza i leczenie metodą FED podczas okresu wzrostu u dzieci są działaniami, które korygują skrzywienia kręgosłupa i pozwalają uniknąć późniejszych komplikacji osobistych, społecznych i ekonomicznych.
2. Metoda FED modyfikuje strukturę tkanek podczas okresu wzrostu pacjenta, korygując zmiany w ułożeniu kręgów, żeber i dysków a także w chrząstce, mięśniach, systemie naczyniowym i świadomości ortostatycznej, normalizując lub poprawiając kontrolę postawy.
3. Zewnętrzne siły wytwarzane podczas stosowania metody FED oddziałują na struktury wzrostu kręgów i żeber, zatrzymując asymetryczny rozwój kości, a także zapobiegając zmianom w tkankach miękkich i sieci sensoryczno-motorycznej, a zarazem stymulując i wspierając rozwój tkanek i funkcji ograniczonych poprzez działanie tych samych czynników które wywołują asymetrie.
4. Stosowanie metody FED przyspiesza proces uświadomienia sobie przez pacjenta wad swojej postawy i świadomą korekcję skrzywień, w przypadku skolioz, kifoz i lordoz.
5. Dzięki leczeniu z wykorzystaniem jednostki FED, można zastosować na skrzywiony kręgosłup siłę korygującą działająca w kierunku przeciwnym i o wyższej wartości niż siła deformująca. Poziom takiej siły trudno osiągnąć dzięki jakiemukolwiek innemu leczeniu.
6. Metoda FED jest prosta w zastosowaniu w porównaniu z metodami z innych epok, a nawet z epoki współczesnej: odlewy gipsowe, gorsety, rozciąganie itp.
7. W przypadku wyjątkowo progresywnych i niestabilnych skrzywień kręgosłupa, metoda FED pozwala na zastosowanie poza właściwymi tylko dla niej sesjami terapeutycznymi, także systemów ortopedycznych, które uzupełniają i poprawiają jej skuteczność.
8. W przypadku objawowych skrzywień kręgosłupa, stosowanie metody FED zmniejsza objawy, szczególnie ból, sztywność, niestabilność, zarówno u dzieci jak i dorosłych. Fakt ten pozwala uniknąć leczenia farmakologicznego, które z drugiej strony jest nieskuteczne, jako że nie przeciwdziała przyczynie schorzenia.

Metoda FED, odpowiednio wcześnie zastosowana, koryguje kręgosłup dotknięty postępującym skrzywieniem podczas okresu jego rozwoju, i pozwala ograniczyć konieczność chirurgii do przypadków wyjątkowych. W najgorszym razie ułatwia działanie chirurgowi, w przypadkach, które nie kwalifikują się do żadnego leczenia poza operacyjnym, zgodnie z kryteriami ustalonymi przez specjalistów.



 http://www.terapiakregoslupa.pl/terapiaskolioz.html